"200.000 χάσανε την εργασία τους. Προφανώς δεν την χάσανε όπως εγώ.
Αυτοί που τη χάσανε μάλλον θα ξανα-προσληφθούν και μην πούμε για
κάποιους όπως οι φύλακες σχολείων τι δουλειά κάνουνε γιατί θα καταλάβετε
πόσο χαζοί είμαστε οι υπόλοιποι. Δεν την χάσανε λοιπόν απλά
συνταξιοδοτήθηκαν πρόωρα. Μακάρι να ήμουν και εγώ από αυτούς τους τυχερούς."
Με αφορμή το παραπάνω απόσπασμα από σχόλιο αναγνώστη στο προχτεσινό κείμενο, είναι ευκαιρία να πούμε δυο λόγια για τον περίφημο "κοινωνικό αυτοματισμό".
Πρώτη παρατήρηση. Η αντεπίθεση του κεφαλαίου, η οποία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '60 και κορυφώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '90, μετά την υποχώρηση του σοσιαλισμού, έχει ως έναν από τους βασικούς της στόχους την πλήρη απορρύθμιση των συστημάτων προστασίας της εργασίας και την μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Μη ξεχνάμε ότι για την δυτική οικονομική σκέψη, η εργασία συνιστά έναν από τους τρεις συντελεστές παραγωγής (οι άλλοι δυο είναι το κεφάλαιο και οι πρώτες ύλες). Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η κεντρική ιδέα του καπιταλισμού είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους, όπως κάθε εταιρεία αναζητά φτηνές πρώτες ύλες και φτηνό δανεισμό, έτσι πρέπει να αναζητά φτηνή εργασία.
Δεύτερη παρατήρηση. Η αστική εξουσία, ως διαπιστευμένη θεραπαινίδα του κεφαλαίου, θέλει μεν να βοηθήσει σ' αυτή την κατεύθυνση αλλά, παράλληλα, πρέπει να διασφαλίζει εκείνες τις συνθήκες που θα ελαχιστοποιούν την πιθανότητα ανατροπής της. Υπ' αυτή την έννοια, η εξουσία αντιλαμβάνεται ότι μια γενικευμένη επίθεση κατά ενός συμπαγούς μετώπου εργαζομένων ενέχει μεγάλο κίνδυνο αντίδρασης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπές. Συνεπώς, αυτό το μέτωπο πρέπει να διαρραγεί. Και ο απλούστερος τρόπος για να το πετύχει αυτό η εξουσία, είναι να στοχοποιήσει ένα τμήμα των εργαζομένων, στρέφοντας τους υπόλοιπους εναντίον του. Τα σχετικά παραδείγματα είναι πάμπολλα:
Ας πάρουμε, για αρχή, όσα έγιναν με τους σιδηροδρομικούς. Βγήκαν κάποιοι νεροκουβαλητές τού συστήματος, άθροισαν τον μισθό τού -διορισμένου από το σύστημα- διοικητή τού ΟΣΕ με τον μισθό τής καθαρίστριας και διαπίστωσαν ότι ο μέσος μισθός των σιδηροδρομικών ξεπερνά τα δυόμισυ χιλιάρικα. Επίσης, ανακάλυψαν ότι κάποιοι μηχανοδηγοί έπαιρναν "τρελλά λεφτά" αλλά δεν πρόσεξαν ότι, λόγω έλλειψης προσωπικού, αυτοί οι άνθρωποι είχαν τρελλαθεί στις υπερωρίες (με όποιους κινδύνους συνεπάγεται κάτι τέτοιο). Κάπως έτσι, η κοινωνία "έμαθε" ότι, την ώρα που το κράτος υπέφερε από χρέη, οι εργαζόμενοι του ΟΣΕ δεν ήσαν παρά κηφήνες που καλοπερνούσαν. Πάνω τους, λοιπόν, να τους φάμε! Και μπράβο στην κυβέρνηση που τους πετάει στον δρόμο και πουλάει τον ΟΣΕ!
Με αφορμή το παραπάνω απόσπασμα από σχόλιο αναγνώστη στο προχτεσινό κείμενο, είναι ευκαιρία να πούμε δυο λόγια για τον περίφημο "κοινωνικό αυτοματισμό".
Πρώτη παρατήρηση. Η αντεπίθεση του κεφαλαίου, η οποία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '60 και κορυφώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '90, μετά την υποχώρηση του σοσιαλισμού, έχει ως έναν από τους βασικούς της στόχους την πλήρη απορρύθμιση των συστημάτων προστασίας της εργασίας και την μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Μη ξεχνάμε ότι για την δυτική οικονομική σκέψη, η εργασία συνιστά έναν από τους τρεις συντελεστές παραγωγής (οι άλλοι δυο είναι το κεφάλαιο και οι πρώτες ύλες). Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η κεντρική ιδέα του καπιταλισμού είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους, όπως κάθε εταιρεία αναζητά φτηνές πρώτες ύλες και φτηνό δανεισμό, έτσι πρέπει να αναζητά φτηνή εργασία.
Δεύτερη παρατήρηση. Η αστική εξουσία, ως διαπιστευμένη θεραπαινίδα του κεφαλαίου, θέλει μεν να βοηθήσει σ' αυτή την κατεύθυνση αλλά, παράλληλα, πρέπει να διασφαλίζει εκείνες τις συνθήκες που θα ελαχιστοποιούν την πιθανότητα ανατροπής της. Υπ' αυτή την έννοια, η εξουσία αντιλαμβάνεται ότι μια γενικευμένη επίθεση κατά ενός συμπαγούς μετώπου εργαζομένων ενέχει μεγάλο κίνδυνο αντίδρασης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπές. Συνεπώς, αυτό το μέτωπο πρέπει να διαρραγεί. Και ο απλούστερος τρόπος για να το πετύχει αυτό η εξουσία, είναι να στοχοποιήσει ένα τμήμα των εργαζομένων, στρέφοντας τους υπόλοιπους εναντίον του. Τα σχετικά παραδείγματα είναι πάμπολλα:
Ας πάρουμε, για αρχή, όσα έγιναν με τους σιδηροδρομικούς. Βγήκαν κάποιοι νεροκουβαλητές τού συστήματος, άθροισαν τον μισθό τού -διορισμένου από το σύστημα- διοικητή τού ΟΣΕ με τον μισθό τής καθαρίστριας και διαπίστωσαν ότι ο μέσος μισθός των σιδηροδρομικών ξεπερνά τα δυόμισυ χιλιάρικα. Επίσης, ανακάλυψαν ότι κάποιοι μηχανοδηγοί έπαιρναν "τρελλά λεφτά" αλλά δεν πρόσεξαν ότι, λόγω έλλειψης προσωπικού, αυτοί οι άνθρωποι είχαν τρελλαθεί στις υπερωρίες (με όποιους κινδύνους συνεπάγεται κάτι τέτοιο). Κάπως έτσι, η κοινωνία "έμαθε" ότι, την ώρα που το κράτος υπέφερε από χρέη, οι εργαζόμενοι του ΟΣΕ δεν ήσαν παρά κηφήνες που καλοπερνούσαν. Πάνω τους, λοιπόν, να τους φάμε! Και μπράβο στην κυβέρνηση που τους πετάει στον δρόμο και πουλάει τον ΟΣΕ!
